Październik: "Cyfrowa pandemia"

Cyfrowa pandemia

Zdalna edukacja w czasie pandemii przyzwyczaiła nas do widoku dzieci i nastolatków przed komputerami czy z  telefonami komórkowymi w rękach. To często ważne narzędzia, które pomagają w nauce i umożliwiają kontakt z rówieśnikami. Jednak przyzwyczajenie do nich może niepostrzeżenie przerodzić się w nawyk, a potem w uzależnienie.

Uzależnienie od Internetu to objaw psychicznej choroby XXI wieku, objawiającej się nagminnym i niczym nieusprawiedliwionym pociągiem do korzystania
z zasobów Internetu.

    Na uzależnienie od Internetu, gier komputerowych czy internetowych najbardziej narażone są dzieci i nastolatki. To oni są głównymi adresatami coraz to nowocześniejszych, coraz silniej działających na wyobraźnię i coraz to bardziej rozbudowanych tego rodzaju produktów. Dziecko jest wobec tego bezradne. Jest zaatakowane różnorodnymi bodźcami: kolorami, dźwiękami, nagłymi zwrotami akcji, intensywnością i tempem akcji. To wciąga, fascynuje i często oszałamia. 

Gry komputerowe są w obecnych czasach bardzo popularne. Nie ma więc właściwie żadnej możliwości, by ochronić dzieci przed kontaktem z nimi.

Zabronienie  używania gier komputerowych przez dzieci spowodowałoby odizolowanie ich  od grupy rówieśniczej, odsuwało od tematów czy kręgów zainteresowań ich kolegów i koleżanek. Dlatego głównym obowiązkiem rodziców czy opiekunów jest zwracanie szczególnej uwagi na to:

- ile godzin dziecko spędza grając przy komputerze?

- jak reaguje na zakaz grania?

- w jakie gry gra dziecko?

Rodzicu !

Jeśli uważasz, że Twoje dziecko może mieć problem i być uzależnione od Internetu, gier komputerowych, nie zostawiaj go samego.

Dziecko jest wobec tego wirtualnego świata bezradne. Nie krzycz na dziecko, ani nie wymuszaj zmiany jego zachowania, jeśli widzisz, że dla niego jest to bardzo trudne i wyzwala w nim tak silne emocje.

Jakie mogą być przyczyny uzależnienia?  Oto kilka przykładów:

• niskie poczucie własnej wartości,
• nieumiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami,
• potrzeba oderwania się od rzeczywistości, która jest trudna dla dziecka, np.: konflikt w rodzinie,
• dzieci nie mają z rodzicami bezpiecznej i serdeczniej więzi,
• zaburzona jest struktura rodziny, gdzie tzw. „dzieci rządzą”,
• dzieci mają problemy w nauce (powodem są często trudności z koncentracją uwagi, impulsywnością lub nadruchliwością czy zaburzeniami nastroju),
• dzieci nie radzą sobie z trudnymi emocjami (lękiem, złością, nudą, smutkiem, samotnością).

Objawy, które przemawiają za uzależnieniem dziecka od komputera:

• spędzanie przy komputerze coraz większej ilości czasu kosztem innych dotychczasowych zajęć czy zainteresowań,
•  dziecko wpada w "ciągi komputerowe", tzn. siedzi po kilka godzin bez przerwy i nie może się oderwać,
• zaniedbywanie obowiązków szkolnych,
• jego zaangażowanie w świat wirtualny przynosi szkody w świecie realnym, np.: zaniedbywanie przyjaciół, słabsze oceny ze szkoły,
• kłamanie odnośnie ilości czasu spędzonego przy komputerze,
•  reagowanie rozdrażnieniem czy nawet agresją w sytuacjach, kiedy korzystanie
  z komputera jest utrudnione, bądź niemożliwe,
• dziecko próbuje ograniczyć ilość czasu spędzonego przed komputerem, lecz to mu się nie udaje,
• przy próbach powstrzymania się od kontaktu z komputerem pojawiają się: rozdrażnienie, złość, zawroty głowy, dreszcze, nudności, duszności, kołatanie serca, bóle mięśni i kości, uczucie zimna, poczucie wewnętrznej pustki, depresja,
• zaniedbanie higieny,
• zanik mięśni spowodowany brakiem ruchu.

Jeśli przynajmniej 3 objawy, które zostały wcześniej wymienione odnoszą się do sytuacji Twojego dziecka to można stwierdzić, że jest to problem uzależnienia.

Ponadto łatwiej uzależniają się dzieci:

• z niską samooceną
• wrażliwe
• prześladowane przez rówieśników
• nieradzące sobie z przeżywaniem emocji
• dzieci, które przeżyły jakąś trudną sytuację w rodzinie lub środowisku rówieśniczym.

Co może zrobić w tej sytuacji rodzic?

Gdy zaczynasz mieć obawy, że Twoje dziecko się uzależnia pamiętaj, że to poważna sprawa i nie wymagaj, aby dziecko od razu ,,rzuciło" komputer!

Rodzicu:

• powiedz dziecku, że widzisz problem, choćby ono zaprzeczało,
• nazwij niepokojące Cię zachowania i ich konsekwencje,
• przygotuj się na to, że dziecko może nie dostrzegać problemu i nie mieć motywacji do zmiany, dopóki nie znajdzie się w poważnym kryzysie,
• poszukaj pomocy u specjalisty i współpracuj, poznaj plan terapii,
• okazuj dziecku, że je kochasz, mimo, że nie akceptujesz jego zachowania,
• pozwól mu ponosić odpowiedzialność i koszty uzależnienia,
• bądź stanowczy, konkretny, nawet jeśli łatwiej uwierzyć w zapewnienie dziecka, że kontroluje swoje zachowanie,
• nie zapominaj, że osoby uzależnione tworzą system usprawiedliwiania
  i zakłamywania rzeczywistości. Twoja jasność, szczerość i konsekwencja
  w pilnowaniu umów może być pomocna,
• pomóż uzależnienie od komputera zastąpić innymi czynnościami, które zaspokajają podobne potrzeby i wypełniają czas,
• doceniaj zmiany i osiągnięcia dziecka,
• poszukaj wsparcia dla siebie podczas długiego procesu pomagania dziecku. Nie jesteście jedyną rodziną z takim problemem.

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW:

1. Porozmawiaj z dzieckiem i ustal zasady korzystania z komputera;
2. Umieścić go we wspólnym miejscu, nie w pokoju dziecka, ponieważ  masz prawo wiedzieć, w jaki sposób dziecko wykorzystuje komputer;
3. Konsekwentnie stosuj zasadę: najpierw obowiązki, a później komputer;
4. Interesuj się tym, co dziecko robi przy komputerze, z jakich programów i gier komputerowych korzysta;
5. Ucz dziecko krytycznego wybierania gier komputerowych i racjonalnego korzystania z tej formy rozrywki;
6. Wzbudzaj w dziecku motywację do poszukiwania gier zawierających treści konstruktywne /gry edukacyjne, logiczne, encyklopedie i programy do interaktywnej nauki języków obcych itd./;
7. Wspólnie z dzieckiem ustal zasady, z jakich gier może  korzystać, a które są dla nich niedozwolone i dlaczego. Dziecko powinno korzystać  z gier komputerowych tylko wówczas, gdy jesteś w domu. Należy zadbać, aby dziecko zawsze pytało rodziców o pozwolenie na korzystanie z gier komputerowych;
8. Ustal w rodzinie czas, który spędzacie razem bez ekranów.
9. Kontroluj i ogranicz czas korzystania dzieci z mediów elektronicznych oraz ucz samokontroli w tym zakresie do 12 roku życia nie należy używać go dłużej niż jedną godzinę dziennie, między 12 a 16 rokiem życia można korzystać  z   komputera najwyżej dwie godziny.
10. Ustaw kontrolę rodzicielską na urządzeniu, z którego korzysta Twoje dziecko tak, aby wiedzieć, co robi dziecko podczas Twojej nieobecności;
11. Stwórz w domu strefy bez komputera, może to być, np. sypialnia/ pokój dziecka tak, aby nie korzystało ono z urządzeń elektronicznych przed snem ( badania dowodzą, że używanie tego typu sprzętów przed snem osłabia jego jakość! A naukowcy biją na alarm, że dzieci nigdy wcześniej nie miała tak słabego snu jak teraz, a co za tym idzie nie były tak rozkojarzone i zdekoncentrowane podczas zajęć w ciągu dnia.
12. Bądź dobrym wzorem do naśladowania! Dziecko częściej niż słucha naszych słów, powiela nasze nawyki. Pomyśl o tym, aby samemu nie spędzać dużo czasu przed ekranem w obecności dziecka, w zamian za to weź do ręki książkę, albo wyjdź na spacer - pokaż dziecku, że można ciekawie spędzić czas wolny bez ekranu.
13. Nie obawiaj się zgłosić po pomoc do specjalisty, kiedy zajdzie taka potrzeba - to nic złego, aby prosić o pomoc ! A im szybciej tym lepsze efekty! Istnieje wielu terapeutów, którzy specjalizują się w przezwyciężaniu uzależnień - również tego od ekranów czy internetu.

       Dzisiaj coraz młodsze dzieci mają kontakt z różnymi urządzeniami ekranowymi, niejednokrotnie posługując się nimi lepiej niż my - dorośli. Pamiętajmy jednak, że uzależnienie od ekranów to plaga najmłodszego pokolenia, a my - dorośli dokładamy do tego cegiełkę, nie kontrolując ile czasu nasze dziecko spędza w sieci i co tam robi. Najczęściej budzimy się, kiedy jest już za późno i zadajemy sobie pytanie: Jak mogłem/-am tego wcześniej nie zauważyć? A można, bo szeroko pojęty internet to cichy złodziej czasu, ale także zdrowia psychicznego nie tylko dzieci, ale także dorosłych - z tym, że na te pierwsze działa bardziej destrukcyjnie.

Dzieci coraz częściej przenoszą akcję gry do szkoły czy przedszkola, zachowując się tam sztucznie i nierealnie, niejednokrotnie naśladując dziwne, niekiedy niebezpieczne zachowania bohaterów tychże gier. Coraz częściej trudno zainteresować je czymś analogowym, bo przecież w sieci jest wszystko i to jakie interesujące, „Po co mam się uczyć, skoro w internecie jest wszystko, a na graniu w gry czy byciu innym influenserem także można zarobić?”.

Dzieci gubią się, zaciera się u nich granica pomiędzy rzeczywistością, a fantastyką - mylą kolory bardzo prostych rzeczy, kolorując je najczęściej na zielono lub różowo; nie rozpoznają zwierząt czy roślin je otaczających, ale perfekcyjnie znają zasady gier, które niekoniecznie są przeznaczone dla ich grupy wiekowej.

Tendencja, którą obserwujemy w szkołach, czy przedszkolach jest przerażająca, ale to od Was - Rodziców w dużej mierze zależy, jacy w przyszłości wyrosną dorośli z dzisiejszych przedszkolaków. Nauczmy ich radzić sobie z emocjami i odpowiadajmy na każde ich pytanie, bo po to czego nie dowiedzą się od Nas - rodziców i nauczycieli, sięgną do internetu - miejsca, w którym jest „wszystko”, ale nie wszystko jest prawdziwe.

Nauczmy nasze dzieci planować sobie czas wolny zanim „zaprogramuje” je nam internet.